Strona główna Zdrowie

Tutaj jesteś

Przygotowanie do radioterapii: badania, maski i plan leczenia

Data publikacji: 2025-05-01
Przygotowanie do radioterapii

Radioterapia jest jedną z podstawowych metod leczenia onkologicznego, wykorzystującą promieniowanie jonizujące do niszczenia komórek nowotworowych. Skuteczność terapii w dużej mierze zależy od starannego przygotowania, które obejmuje szereg działań diagnostycznych, technicznych i planistycznych. Dokładność tych procesów wpływa nie tylko na efektywność leczenia, ale również na minimalizację działań niepożądanych. Poniższy artykuł przedstawia kluczowe elementy przygotowania pacjenta do radioterapii, takie jak niezbędne badania, zastosowanie specjalistycznych masek, indywidualizacja planu leczenia oraz znaczenie zespołowego podejścia medycznego.

1. Kluczowe badania diagnostyczne przed radioterapią

Wstępne przygotowanie pacjenta do radioterapii rozpoczyna się od przeprowadzenia dokładnej diagnostyki obrazowej. Celem tych badań jest precyzyjna lokalizacja zmiany nowotworowej, określenie jej wielkości oraz zasięgu nacieku na sąsiednie tkanki i narządy. W zależności od lokalizacji guza stosuje się różnorodne metody obrazowania, w tym tomografię komputerową (TK), rezonans magnetyczny (MRI) czy pozytonową tomografię emisyjną (PET).

Uzupełnieniem badań obrazowych są analizy laboratoryjne oraz konsultacje z lekarzami różnych specjalizacji, takich jak onkolog, radioterapeuta czy fizyk medyczny. Mają one na celu ocenę ogólnego stanu zdrowia pacjenta i wykluczenie ewentualnych przeciwwskazań do terapii. Niekiedy konieczne bywa wykonanie biopsji, jeśli nie została ona wcześniej przeprowadzona.

Najczęściej wykonywane badania diagnostyczne przed radioterapią to:

  • Tomografia komputerowa (TK)

  • Rezonans magnetyczny (MRI)

  • Tomografia PET

  • RTG klatki piersiowej

  • Badania krwi (morfologia, funkcje wątroby i nerek)

2. Rola masek w procesie przygotowania do zabiegu

W przypadku radioterapii nowotworów głowy i szyi niezbędne jest zastosowanie indywidualnych masek termoplastycznych. Ich celem jest unieruchomienie pacjenta oraz zapewnienie powtarzalnego ułożenia ciała podczas każdego zabiegu. Dzięki temu możliwe jest precyzyjne napromienianie tylko zmienionych patologicznie tkanek, przy jednoczesnym ograniczeniu dawki promieniowania dla zdrowych struktur.

Maska wykonywana jest indywidualnie dla każdego pacjenta na podstawie kształtu jego twarzy i głowy. Wytwarzana jest z termoplastycznego materiału, który po podgrzaniu staje się elastyczny, a po ostygnięciu twardnieje, idealnie dopasowując się do ciała. Sam proces tworzenia maski jest bezbolesny i trwa zazwyczaj kilkanaście minut.

Główne zalety stosowania masek w radioterapii:

  • Zwiększenie dokładności napromieniania

  • Stabilizacja pozycji pacjenta

  • Możliwość szybkiej i bezpiecznej codziennej aplikacji terapii

3. Tworzenie indywidualnego planu leczenia radioterapią

Na podstawie wyników diagnostycznych oraz danych z pomiarów anatomicznych tworzony jest indywidualny plan leczenia. Proces ten obejmuje tzw. symulację — czyli wizualizację przyszłego napromieniania przy użyciu tomografii komputerowej. Podczas tego badania pacjent utrzymuje pozycję terapeutyczną, a uzyskane obrazy wykorzystywane są do dalszego planowania.

Do wyznaczenia obszarów napromieniania używa się specjalnych systemów komputerowych. Zespół radioterapeutów we współpracy z fizykiem medycznym dokładnie oznacza granice guza oraz tkanek zdrowych, które powinny być chronione. W ten sposób tworzona jest mapa dostarczania promieniowania, uwzględniająca m.in. intensywność dawki oraz kierunek wiązek.

Etapy planowania leczenia obejmują:

  • Symulację terapeutyczną z użyciem tomografii komputerowej

  • Oznaczenie obszaru napromieniania oraz tkanek krytycznych

  • Obliczenie rozkładu dawek promieniowania

  • Sprawdzenie zgodności planu przez fizyka medycznego i lekarza

4. Etapy przygotowania pacjenta do radioterapii

Proces przygotowania pacjenta do terapii promieniowaniem składa się z kilku kroków, które następują po sobie w ściśle określonej kolejności. Kluczowym elementem jest edukacja pacjenta, który musi być świadomy zarówno przebiegu terapii, jak i możliwych skutków ubocznych. Informacje przekazywane są podczas indywidualnych rozmów z personelem medycznym, co pozwala na lepsze zrozumienie planowanego leczenia.

Na dalszym etapie przeprowadza się wspomnianą symulację oraz wykonuje się oznaczenia na skórze (tatuaże lub markery), które będą stosowane do codziennego ustawienia pacjenta w odpowiedniej pozycji. Przed pierwszym zabiegiem wykonuje się dodatkową weryfikację ustawienia tzw. portfilmami.

Standardowe etapy przygotowawcze do radioterapii to:

  • Przekazanie informacji o terapii i skutkach ubocznych

  • Symulacja terapeutyczna i wstępne markery

  • Spersonalizowany plan leczenia

  • Weryfikacja położenia pacjenta przed pierwszym napromienianiem

5. Znaczenie współpracy zespołu medycznego podczas przygotowań

Przygotowanie do radioterapii wymaga ścisłej współpracy interdyscyplinarnego zespołu medycznego. W pracę zaangażowani są lekarze radioterapeuci, technicy radioterapii, fizycy medyczni, pielęgniarki onkologiczne, a w wielu przypadkach także psychologowie i dietetycy. Każdy z członków zespołu odgrywa określoną rolę w zapewnieniu bezpiecznego i skutecznego leczenia.

Koordynacja działań w zespole pozwala na szybką identyfikację ewentualnych nieprawidłowości i sprawną reakcję w przypadku potrzeby modyfikacji planu terapeutycznego. Wspólnym celem całego zespołu jest zapewnienie wysokiej precyzji leczenia przy zachowaniu komfortu i bezpieczeństwa pacjenta.

Najważniejsi członkowie zespołu terapeutycznego to:

  • Radioterapeuta odpowiedzialny za plan leczenia

  • Fizyk medyczny kontrolujący dawki i parametry techniczne

  • Technik radioterapii wykonujący codzienne zabiegi

  • Pielęgniarka onkologiczna monitorująca stan pacjenta

Sprawna komunikacja między specjalistami oraz stosowanie procedur kontrolnych stanowią podstawę profesjonalnego podejścia do leczenia nowotworów za pomocą radioterapii. Tylko dzięki zaangażowaniu całego zespołu możliwe jest osiągnięcie optymalnych wyników terapeutycznych.

Artykuł powstał przy współpracy z malgorzata-kraszkiewicz.pl.

Powyższe informacje należy traktować jedynie jako informacyjno – edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być uznawane za profesjonalną poradę.

Redakcja uwolnij-rece.pl

Tworzymy przestrzeń, w której styl spotyka się ze świadomą pielęgnacją i troską o zdrowie. Nasz doświadczony zespół dzieli się rzetelną wiedzą z zakresu lifestyle’u, mody i urody, inspirując do dbania o siebie w zgodzie z własnym rytmem.

Może Cię również zainteresować

Potrzebujesz więcej informacji?